In de buurt van Ritthem, aan de kust, ligt één van de oudste zeeforten van heel Europa. Het Fort Rammekens stamt uit 1547. De Spanjaarden hebben het fort gebouwd op een zeer strategische positie. Vanaf hier beheerste men de aanvoerroute van zowel de haven van Antwerpen als die van Middelburg. In al die eeuwen dat het fort er heeft gelegen, heeft het verschillende verbouwingen gekend. Vooral in de tijd van Napoleon is het fort ingrijpend verbouwd. Maar ook tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers structuren in het fort aangebracht. Daarna lag het fort er rustig bij en leed het onder de tand des tijds.

Consolidatie

In 2012 besloot de eigenaar van het fort, Staatsbosbeheer, om het fort tegen verder verval te behoeden. Er hebben toen grootscheepse schoonmaak- en consolidatiewerkzaamheden plaats gevonden. Hiervoor moest alle aarde die in de voorbije eeuwen boven op het fort was aangebracht, weg gegraven worden. De archeologen van de WAD en ook bouwhistoricus Jan van de Hoeve hebben deze werken begeleid. Zij hebben daarbij verschillende verdwenen structuren ontdekt en ook veel nieuwe inzichten in de bouw van het fort opgedaan.

Onder de herontdekte structuren bevinden zich een grote gewelfde ruimte behorende bij de eerste bouwfase van het fort en ook teruggetrokken flanken met oreillons. Dit waren halfronde muurconstructies als verdedigingselementen achter kanonnen die opgesteld stonden op de hoekbastions. Opvallende vondsten uit de Tweede Wereldoorlog betroffen resten van geschutposten en ook delen van gemetselde loopgangen tussen de geschutposten. De Duitse soldaten kwamen tijdens het onderzoek weer even heel dicht voorbij: in twee betonnen sokkels voor het opstellen van geschut stonden de namen van de soldaten gekrast.

mysterieus skelet

Het onderzoek maakte nog eens duidelijk hoe het fort in 1547 over een bestaande dijk was gebouwd en dus deels in het zeewater stond. Het fort heeft niet altijd soldaten gehuisvest. Lange tijd was het een soort overslagplaats en had het ook een hospitaalfunctie. Zeelui die van den verre met onbekende ziekten kwamen, konden hier in quarantaine uitzieken (of sterven…). Er is uit deze tijd een mysterieus graf gevonden, bovenop het Vlissingse halfbastion. Samen met agenten in opleiding van de Forensische Politie is dit skelet vrij gepeuterd.

Rammekens in druk

Kort na de afronding van de werken verscheen er een publieksboekje Fort Rammekens. Een poort naar de toekomst van de hand van Jacoline Vlaander. Een eerste verslag verscheen in de reeks Walcherse Archeologische Rapporten en als special van het tijdschrift Den Spiegel. In de loop van 2022/2023 zal er nog een grote publicatie uitgebracht worden over het fort.